Veri, günümüz işletmelerinin en değerli varlığıdır. Veri kaybı; üretkenlik, gelir, itibar ve hatta müşteri kaybı da dahil olmak üzere işinizde geri dönüşü olmayan hasarlara neden olabilir. Tabii ki bir afetin ne zaman olacağını ve etkisinin ne kadar ciddi olacağını tahmin etmeniz zordur. Bununla birlikte, kontrol edebileceğiniz şey, bir felakete nasıl tepki vereceğiniz ve işletmenizin bundan ne kadar başarılı bir şekilde kurtulacağıdır.
İşletmelerin Bilgi Teknolojileri (BT) altyapılarında iş sürekliliğini sağlamak ve beklenmedik durumlarda operasyonlarını sürdürebilmek adına uygulamaları gereken Sürekli İş Sürekliliği (Continuous Business) ve Felaket Kurtarma (Disaster Recovery) süreçleri ile ilgili her ölçekte firmaların üzerinde titizlikle durmalı ve mutlaka kapsamlı bir planları olmalıdır.
1. Sürekli İş Sürekliliği (Continuous Business)
Sürekli İş Sürekliliği, BT altyapılarının planlı ya da plansız herhangi bir kesinti durumunda dahi hizmet vermeye devam edebilmesini sağlayan strateji ve teknolojilerin bütünüdür.
Temel Unsurlar:
- Yüksek Erişilebilirlik (High Availability – HA): Sistem bileşenlerinde hata oluştuğunda devreye giren yedek yapılar.
- Veri Replikasyonu: Verilerin eş zamanlı olarak farklı lokasyonlara kopyalanması.
- Otomatik Yedekleme Sistemleri: Verilerin düzenli ve otomatik şekilde yedeklenmesi.
- Gerçek Zamanlı İzleme: Sistemlerin performansının sürekli izlenerek sorunlara anında müdahale edilmesi.
- Failover Yapıları: Ana sistemin devre dışı kalması durumunda yedek sistemin devreye alınması.
2. Felaket Kurtarma (Disaster Recovery)
Felaket Kurtarma, büyük ölçekli kesintiler (doğal afetler, siber saldırılar, veri merkezinin fiziksel zarar görmesi vb.) sonucunda sistemlerin tekrar çalışır hale getirilmesi için uygulanan süreçler bütünüdür.
Kritik Bileşenler:
- RTO (Recovery Time Objective): Sistemlerin ne kadar sürede yeniden aktif hale getirileceği hedefidir.
- RPO (Recovery Point Objective): En fazla ne kadar veri kaybının tolere edilebileceğini belirler.
- Yedek Lokasyonlar: Felaket durumunda sistemlerin devreye alınacağı ikincil veri merkezleri.
- Senaryo Testleri: Felaket senaryolarının düzenli olarak test edilmesi.
- Dokümantasyon ve Prosedürler: Kurtarma sürecine dahil olan her adımın net şekilde tanımlandığı dökümanlar.
3. Sürekli İş Sürekliliği ve Felaket Kurtarma Karşılaştırması
Aşağıdaki tablo iki yaklaşımın temel farklarını göstermektedir:
| Kriter | Sürekli İş Sürekliliği | Felaket Kurtarma |
| Amaç | Kesinti olmadan sistemin çalışmasını sağlamak | Felaket sonrası sistemleri geri yüklemek |
| Zamanlama | Gerçek zamanlı | Olay sonrası |
| Maliyet | Yüksek (sürekli altyapı) | Orta-Yüksek (yedekleme sistemine bağlı) |
| Teknoloji | Cluster, yük dengeleme, replikasyon | Yedekleme, kurtarma yazılımları, DR site |
| Kapsam | Anlık arızalar ve küçük kesintiler | Büyük felaket senaryoları |
4. Uygulama Önerileri
- Kurum içi BT altyapısının risk analizleri yapılmalı.
- Sürekli iş sürekliliği sistemleri (yük dengeleyici, HA çözümleri) devreye alınmalı.
- En az yılda bir kez felaket kurtarma senaryoları test edilmeli.
- RPO ve RTO değerleri, hizmet seviyeleriyle uyumlu olarak belirlenmeli.
- Tüm planlar yazılı hale getirilmeli ve güncel tutulmalıdır.
5. Sonuç
BT altyapısında hem sürekli iş sürekliliği hem de felaket kurtarma çözümlerinin birlikte planlanması, kurumların hizmet kesintisi yaşamadan faaliyetlerine devam etmesini sağlar. Günümüz dijital dünyasında veri ve hizmet erişilebilirliği rekabet avantajı sunmaktadır.
